2010 - editie 2010 - deelnemers - dagboek - fotoverslag - verslag 2009 - editie 2009 - deelnemers - Art Festival 2008 - editie 2008 - dagboek - deelnemers 2007 - editie 2007 - dagboek - deelnemers 2006 - editie 2006 - dagboek - deelnemers - verslag 2005 - editie 2005 - dagboek - deelnemers 2004 - editie 2004 - dagboek - deelnemers 2003 - editie 2003 - dagboek - deelnemers 2002 - editie 2002 - dagboek - deelnemers 2001 - editie 2001 - dagboek - deelnemers 2000 - editie 2000 - dagboek - deelnemers Hirado Organisatie Contact Link

bekijk ook het algemene dagverslag van 1 - 15 september | 16 - 30 september | 1 - 15 oktober | 16 oktober - 4 november bekijk ook het algemene dagverslag van Claudia | Tejo | Nikkie | Ralph Dagboek: door Tejo Janssen (dans) Vrijdag 30 Augustus – Dinsdag 3 September 2002 De reis is fantastisch verlopen. Nog een beetje beduusd van het nauwelijks een week geleden Bauhaus projekt vind ik het fijn om met zon sympathieke Claudia Volders uit mijn eigen Limburg naar Japan te vliegen. We praten dat het een lieve lust is over van alles, en dat gewoon in moeders taal. Dan ben ik helemaal in de wolken als ik (geen toeval) de film van Amelie kan bekijken. In Dessau was er een waterramp en ik leerde via de Buehnenwerstatt vele interessante mensen kennen, waaronder ook een zekere Tine. Zij had die muziek vaker aanstaan en ik was verkocht. Hoeveel nieuwe stelletjes zijn door deze film bij elkaar gekomen? Via de boottocht kwamen wij uiteindelijk via een overnachting in Fukuoka aan. Met Oseki klikte het meteen. Hij is veel in het buitenland geweest en dat is in de omgang goed te merken. We hebben veel gelachen en heerlijk gegeten in een restaurantje tegenover het hotel. Daarna ging alles snel. We kregen onze ruimtes toegewezen. We werden uitgenodigd bij de burgemeester en bij de club van de sightseeing commissie., waarmee wij een heerlijk visgerecht en veel bier deelden. Tussendoor ben ik steeds weer bij Claudia langs geweest en heb voor mij zelf getraind en gerepeteerd in mijn appartementje en ben zelfs gaan zwemmen in het wat te ondiepe zwembadje met sterke whirlpool en reuze glijbaan. Je kunt het op driehonderd meter zien liggen vanuit mijn raam. De concepten voor mijn lessen vliegen af en aan en ondertussen probeer ik uit te vinden hoe ik alles geregeld krijg. Tussendoor af en toe stretchclasses bij Noriko Machida en mijn eigen dansles. Organiseren is vooruitzien. Bauhaus was een goed geslaagde oefening. De eerste indrukken zijn visueel en fysiek erg sterk Het eten is als een opnieuw thuiskomen. Het verloren gewicht in Dessau kan er hier weer aangroeien. De vochtigheid is voor het lichaam wel een belasting. Ook moet ik veel up and down. Zweten en douchen houdt een goed evenwicht in stand. Maar ergens is af en toe een grens. Ook die moet je hier aangeven. Ook ik wordt een dagje ouder, maar veel energie wordt hier aangewaaid vanuit de zee. Over mijn longen hoef ik mij niet te druk te maken. Het belangrijkste is je niet teveel te laten meevoeren en je eigen plannen ook door te zetten. Mijn Japanse woordenschat begint weer op te frissen. Werkwoorden is het probleem. Helaas lukt het ook moeilijk om meteen fris naast je bed te staan en Japans te leren. Een dag is zo gevuld en soms is het goed de telefoon niet te beantwoorden. De tijdsindeling bevalt tot nu toe prima. Ook de nevenactiviteiten zijn tof voorbereid. Je kunt ook teveel willen en dan wordt het een onaangename stress. Meer is niet altijd beter. Woensdag 4 September 2002 Deze ochtend ga ik met Kasuya-san en twee charmante dames op weg naar de bergtop "Shiratake" vlakbij in de buurt. We bezoeken de kraterachtige met gras begroeide piek waar ook de ingang te vinden is van een shintotempeltje. We gaan er heen via een kronkelig bamboeweggetje en veel ander groen. Prachtig verscholen duikt daar een tempeltje op, en ik ben meteen verliefd op deze plek. Hier wil ik nog een keer mediteren en overnachten op een overdekte plek op de piek. Ik fotografeer voor een aantal dia’s. Mijn begeleiders kijken verbaasd op van wat ik allemaal fotografeer. Van te voren waren we ook al gestopt voor de bezichtiging van een strand bezaaid met drijfgoed en plastics. Mooi voor mijn kostuums dacht ik toen. Of dit kan lukken? Kort daarvoor liet ik Katsuya stoppen vanwege een totaal overwoekerde kleine witte auto. Ik was erin gekropen en kwam er als een spook uitgedanst. Een van de dames nam het met video op. Ook op het strand ben ik snel even uit de kleren gegaan om te zwemmen. Het stenenbezaaide strand en de vele wieren in het water maakten het even moeilijk maar snel dook ik door het schuim en het water was bijna te warm. In de wind was ik in een mum van tijd droog. Mijn zwembroek had ik reeds aangetrokken, want ik had hun van mijn strandjutterij op de hoogte gesteld. Claudia wilde eigenlijk ook mee, maar voelde ineens vanwege het bewolkte weer een drang om te werken in het atelier. Zij heeft immers overmorgen haar opening. De anderen zijn een beetje teleurgesteld maar dat laat de pret niet drukken. Al met al beleef ik met hun gedrieën en prachtig uitstapje. We bezoeken ook een stokoud vrouwtje die helemaal kromgebogen is van de rijstkultuur, maar totaal levendig ons wat bamboe laat zien. Ik wilde dit namelijk zo graag omdat je met korte handstokken mooie dansfragmenten kunt creëren. Een kleine demonstratie bracht een grote lach op hun gezichten. De avond ga ik met mijn mooie goed engels sprekende begleidster Rinako naar een ziekenhuisje in de buurt, waar ik een hele groep studenten en fysiotherapeuten aantref. Ik geef een lange sessie in fysieke opdrachten. We werken in koppels af en toe en ik demonstreer met Rinako een uitgebreide ontspanningsmassage op de kleren. Een combinatie van Jointrelease en shiatsu-achtige grepen, met tussendoor pulsende schuddende bewegingsvormen. Het gaat er heel gezellig aan toe in de fantastisch met tatami’s besmukte ruimte. Op uitnodiging van de oudste gaan we naar een Shashimi-bar in de hoofdstraat. Het is er reuze gezellig. Ook Claudia is uitgenodigd. We eindigen met bier en cola op het terras bij het Carillon aan de haven. Ik vind een kortere maar minder interessante weg naar mijn appartementje. Ik mis mijn eigen sluiproute met slingerbochten door het bamboe. Donderdag 5 September 2002 We worden door Machida-san opgehaald en we rijden via tolwegen en een mooie metalen blauwe brug naar het noord westelijke eiland Ikitsuki Prachtige uitzichten en we zien de grillige kustlijn. Overal vliegen mooie bonte vlinders. Het is bewolkt maar weer erg klam en de lucht is stroperig. We beklimmen de vuurtoren e begroeten iedere Japanner vriendelijk. Op de terugweg proppen wij de achterbank vol met 4 liftende jonge mannen. Op de heenweg vertelde ik Machida nog van mijn liftavonturen toendertijd in Japan. Toeval???. We bezoeken een vismarkt en zien de weelderige verborgen kleuren van de oceaan erin terug. Dan zijn we bijna verslaafd geraakt aan een overheerlijke ramen-soep in een houten wegrestaurant Vlakbij de blauwe brug. Een vriend van Machida runt deze plek. Velen hebben toch over en weer hun connecties. Ook hier vinden wij het handwerk van Machida`s interieurwerk en plakkaten terug. S'middags bevangt mij een vermoeidheid en ik doe een dutje om daarna af te dalen met mijn mountainbike. Ik scharrel wat nieuwtjes bij elkaar en verstuur mijn eerste berichten naar mijn broer. De avond heb ik mij eerste lange Shodo bijeenkomst bij Tateishi-san. Een vriendelijk heftig rokende veertigplusser die met ongelooflijke eenvoud en helderheid mij de verschillende principes van het schoonschrijven bijbrengt. Zijn vader heeft beneden in de shop de nodige pottery staan, en ik ben overweldigd over het vele moois, en zou direkt wat willen inslaan. Maar hoe krijg ik zoiets in nederland zonder scherven? Wat betreft de shodo hoop ik genoeg eenvoud en een mooi "karakterteken" te vinden om wat degelijks neer te schrijven. Er is een variëteit die bepaald wordt door de oude en nieuwe stijl die je met elegant en ruig zou kunnen omschrijven, de keuze van je materiaal en de finishing touch met de stempel, die voor ons wordt aangemaakt. Ook je artiesten handschrift is bepalend. Uiteindelijk wordt de waarde bepaald door je relaties en je invloed. De japanners hebben hiervoor een code die hier nu te ver zou doorvoeren om over te schrijven. Bezweet en gelukkig bereik ik mijn appartementje. Een hete douche en thee met wat muziek en de slaap komt snel. De donkere weg naar mijn huisje is inmiddels een belangrijke weg geworden. Vuurvliegjes en sjirpende, anders als overdag, krekels (Zemis) begeleiden mij. Ook de geuren van de verschillende planten en de lucht is van grote indruk. Vrijdag 6 September 2002 Deze dag was vol. Ik was erg onder de indruk van het historisch museum gevestigd in een huis van een adelijk geslacht, de Matsura’s. Wat een rust heerste daar en welke prachtstukken. Schilderwerk houtsnijwerken etc... De oude tijden herleven en ik kijk vanuit het prachtige theehuisje met een waterige historische blik over de toppen van de bamboe's en de daken van Hirado waarbovenuit het witte paviljoen van het kasteel opsteekt. Het theehuis betovert ons en Claudia en ik willen hier terug om ook in een aparte ruimte koffie te drinken. Je kijkt dan op de haven. We maken nogal wat foto's en de vele beelden maken ons hongerig en duizelig. We eten overheerlijke Shushi’s in een apart kamertje in een met aquariums gevulde etalage en service balie. Arme visjes. Blijft er nog vis over? Denk ik soms. De japanners eten ieder dag wel een portie of wat. De vele bootjes rondom Hirado lijken op grote roofdieren. In feite zijn het maar halve vegetariërs. Dan is er tijd voor Nichibu-japanse dansles van Fujima-san. Zij is een sierlijke statige vrouw van midden vijftig, met een gigantische uitstraling. Ik geniet van haar stengheid. Ik ben snel goed geconcentreerd. Noriko en Miyuki vertalen en zijn 100 procent betrokken. Ik dans weer in mijn kimono. De les duurt ongeveer een uur. Zij danst steeds wat voor en dan gaat het snel in de details. Daarna is er thee en wat zoetigheid. Ik geniet ervan. Met een muziekje op tape kan ik thuis nog even verder oefenen. (Dan gaat hij naar de studio van Claudia voor de opening. Red.) Veel tijd over blijft er niet en in Claudia bruist het van activiteit. We bespreken ook mijn dansperformance. Claudia laat wat slides zien en haar eerste werken. De performance verloopt prima en op lievelingsmuziek van mij, die nog vers is vanwege een prille liefde dans ik met vleugels aan mijn lijf maar als oude man vertrek ik steunend op een bamboe stok de straat op om daar weer scherp te worden, midden op de weg en grote sprongen verdwijn ik op de kade van de haven, en neem dankbaar het applaus van het uitstromende publiek in ontvangst. We worden uitgenodigd voor een kleine hap en bier in het Carillon, dat gerund wordt door Oseki-san. Veel tijd blijft er niet, want een klein clubje dansers staat reeds te wachten buiten. We oefenen op het grasveldje en de mooie gladde houten pier aan de kade. We spelen nog wat handbal met de zoon van Machida, en drinken met Jeroen en Tycho en Claudia nog een biertje in een gezellige bar. Voldaan ga ik het bed in, nadat Jeroen mij naar huis heeft gebracht met de auto. Hij is sinds 7 jaar in Japan en getrouwd met een japanse en verwacht nu zijn eerste kind. Hij is erg speedy en worstelt duidelijk met zijn dubbele identiteit. We praten er uitgebreid over. Zaterdag 7 September 2002 Vanochtend sta ik half naakt, met het scheerschuim op de kaken als Machida-san binnen komt met spullen voor de gaspitten en de wasmachine. Mijn huisje wordt tip top. Een uur later sta ik voor zijn deur en wij gaan samen met de auto naar de sportvelden vlakbij het kasteel. Zijn dochter doet mee in de groep van 17 jarigen. Ik kijk mijn ogen uit naar het bonte gebeuren over de zanderige bodem die af en toe knap lastig als een grote stofwolk komt aanwaaien. Er zijn heel wat ouders gekomen, en de leerlingen hebben vooral plezier met de theatrale cabaretachtige sport sketches. De kostuums zijn zeer treffend. Jongemannen in schoolmeisjesuniform en meisjes in zwart maatpak naast bonte sprookjesfiguren heeft toch wel wat. Er heerst een relaxte stemming. Halverwege wordt er tijd vrijgemaakt voor een lunchpakket en in een handomdraai verschijnen uit dichtgeknoopte doeken de rijstmaaltijden. Dan kijk ik nog naar de Haiya dans: De mooie kleurige kimono's maken uit de soms naïef ogende ‘schoolgirls’ betoverend mooie dames. Zij hebben in iedere hand twee kleine schoteltjes waarmee zij ritmische klanken produceren. Ik moet aan flamenco denken. Het temperament is ingetogen, maar de complexiteit verbaasd me, vooral de nonchalance van deze leeftijdgroep heeft iets fascinerends. Alles gebeurd zo alsof men een beetje slaapdronken is, maar wat wil je bij deze hoge vochtigheidsgehalte in de lucht. Ook ik heb er soms last van. Een paar heftige lichamelijke handelingen en het zweet gutst van je af. Ik woon boven op een heuvel, maar voordat ik er ben moet ik er nog over twee heen. Gelukkig spring ik snel onder de douche en wissel voor de zoveelste keer mijn T-shirt. Mijn huid glanst ervan, die ik hier overigens goed moet beschermen tegen het felle zonlicht. Die middag eet ik alleen bij twee omaatjes een heerlijke ramen/noodles gerecht vlakbij Claudia’s studio, die nu ergens met kinderen aan het schetsen is. Dan ga ik naar de city hall om wat e-mailtjes te verrichten. In Dessau-Bauhaus waar ik vorige maand was heeft iemand vergeten de huissleutels aftegeven. Gedonder in de glazen. Het thuisfront is toch niet zo ver weg. Hopelijk brengt desbetreffend persoon deze sleutels snel naar de eigenares. Dan komt Claudia vermoeid binnen en ploft naast me. We zoeken naar e-mails , maar er is een storing . Zij is te moe om daar op te reageren. Samen lopen we naar buiten en ik ga inkopen. Claudia duikt even op haar futon. Ik ga nog even bij Machida langs en zie de eerste foto's op de webpage van 12xHolland. Zelfs zie ik al een paar foto's van gisteren tijdens het optreden in Claudia’s studio. S'avonds dansen wij met een klein clubje in de Bunka center, in een heerlijke door schuifdeuren uit metaal doorwaaide grote ruimte. We doen een danscombinatie en improviseren een lange tijd op Miles Daves met stoelen en tussenruimtes. Er ontstaat een wonderlijk spel op een of ander imaginair stationnetje. Is hier het begin van de choreografie? We verlaten na zwetend en gloeiend de ruimte op zoek naar een bierautomaat, die na 11 uur s’avonds met een speciale identiteitskaart bediend kan worden vanwege de verkoop aan jongeren. Ik breng Noriko mee naar huis en Masayuki Machida biedt mij aan om de computer te installeren. Ik trakteer op crackers en bier en we keuvelen na het installeren in mijn comfortabele appartementje. Met een heerlijk muziekje ga ik slapen. Zondag 8A September 2002 Het is ongeveer half 10 en ik zit fris gedoucht aan een geleende computer van Machida-san. Alweer een week geleden, dat wij in Fukuoka voor de laatste rit naar Hirado vertrokken met de auto. De eerste week zit er dus op en vol van indrukken en fysieke actie begin ik de vermoeienissen te voelen. Ik neem er vandaag de tijd voor om mijn dagboekje eens bij te schrijven en andere mails aan vrienden-relaties te versturen. Ik voel mij heel tevreden. De gastvrijheid en vriendelijk is groter dan ik verwacht had. Het is 16 jaar geleden dat ik voor het laatst in Tokyo was. Daar danste ik ook nog een performance in het Terpsychore Theatre met drie andere dansers onder begeleiding van Nourit Masson die het boek "dance of darkness " heeft geschreven. Een boek over BUTOH. Ik was bijna twee jaar in Japan van 1985-1986 om deze moderne dans/theater beter te leren kennen. Het is voor mij een grote inspiratie bron gebleven. Het waren toen reeds intensieve tijden. Het leven is hier nog even duur en op het eerste oog lijkt alles nog hetzelfde na die jaren. Ook mijn japans is nog even slecht. Een taal begint voor mij pas te leven als ik in het land zelf ben. Het is pure muziek, maar ook gebruiksvoorwerp, net als deze computer, die hopelijk niet verzaakt. Dit materiaal gaat dan op een floppy voordat Machida-san dit voor mij gaat versturen. Met Machida heb ik een vertrouwde relatie opgebouwd. Wij worden echte maatjes en wisselen reeds intimiteiten uit. Inderdaad lijkt het alsof de mensen toch individueler zijn, als ik in mijn herinnering had. De persoonlijkheden zijn sterk verschillend. Tijdens mijn eerste verblijf had ik hierdoor altijd een haat en liefde gevoel over de communicatie met "de japanners". Veel contacten toendertijd had ik met de andere buitenlanders in Tokyo. Om als buitenlander te kunnen overleven in Japan moet je veel alleen kunnen ondernemen. Als je erg afhankelijk bent van hartstochtelijke vriendschappen kun je hier behoorlijk afzien. Deze zondag gaat rustig verlopen, alleen vanavond geef ik de performance groep nog dansles en werken wij aan ideeën voor het optreden tijdens het dansfestival van 22 september. Zondag 8B September 2002 Een fijne dansles. We werken met tussenruimtes en het elkaar stimuleren en aanraken. De avond drinken we een fles wijn bij Rinako. Zij woont bij haar ouders en werkt in de apotheek. Zij praat heel goed engels en heeft een half jaar in Londen gewoond. We praten over van alles en nog wat. Je merkt toch heel snel of iemand hier in Japan in het buitenland is geweest. Maandag 9 September 2002 Eigenlijk een vrij dagje maar ik werk aan mijn lezing en ga met Machida nog snel op zoek naar een video multi systeem. Na enige tijd vinden wij er een bij een Spaans-Japanse familie. De ochtend ga ik weer een uurtje zwemmen als training en later op die dag rijden we nog eens naar de hoge top op het noordelijk gedeelte. Prachtige stemmingen. Claudia en Tycho zijn meegegaan. We mijmeren over onze ervaringen en dag vliegt om. Dinsdag 10 September 2002 Ik verheug mij reuze op de zazen. Het tempelcomplex is bijzonder. Prachtige bomen en een binnentuin in de beste traditionele Japanse stijl. De Sensei van de Yukoji tempel is een serieuze man. Hij verteld ons in het kort wat over de houding. Ik probeer de benen over elkaar te slaan met de voeten op de liezen. Ik moet ervoor boeten. Mijn meniscus zeurt en ik heb na een half uur even nodig om op te staan. We gaan dan in een te snel tempo even een rondje lopen. Dan volgt weer een half uurtje. Ik zit nu op een kussentje en heb geen problemen meer. Ik geniet van de geluiden: sprekende kraaien, ritselende bamboebladeren, en daardoorheen het scherpe getjilp van de krekels, met hun veelkleurige zinderende geluiden. Op de achtergrond een scheepshoorn en het getok van de dieselmotoren. Ik ben in mijn element. We drinken overheerlijke thee en de lekkerste koekjes uit Tokyo meegebracht. Hij laat ons ook zijn eigen tekeningen zien. Twee jonge katjes bekruipen ons. Ik kom hier beslist terug in dit driehonderd jaar oude gebouw onder de heerlijkste bomen. Dan even lunchen en snel weer door naar de Nichibu. De tijd heeft ons in zijn macht. Hoe kan ik er zorgvuldig mee omgaan? Terwijl ik zo graag eens rondlummelen wil. Ik excuseer me bij Fujima-san (Kitani-sensei, red.), omdat ik nauwelijks tijd zag om te oefenen en omdat mijn tape wat storingen had. Maar het gaat goed en snel ben ik door de middenfase van het stuk. Prachtig hoe de gebarentaal geabstraheerd wordt en hoeveel verwantschap er soms met ballet is. Alles luister erg nauw en de Sensei ziet echt alles. Wel ontdek ik dat ik beter opneem als ik soms step by step zelf even droog voordoe. De sensei vind het best, maar dan moet ik ook weer terug naar de timing met de muziek. Ik krijg vrolijke Cambatte ( "kom op") geluiden van de kant toebedeeld. De vertaler Tycho en Noriko Machida doen enthousiast mee van de zijkant. Dan is er even tijd voor lunch met een groepje van Claudia en daarna ga ik met Tycho even de teksten van vanavond doornemen. De lezing europese dans die avond verloopt goed, alleen zijn er veel te weinig mensen. Zal ik mopperen? Neen hoor ik zie het als een generale repetitie, ik zie dat iedereen met de goede vertaalhulp van Tycho alles goed kan volgen. Er waren totaal 5 volwassenen en 2 speels ronddartelend soms geconcentreerd toekijkende kinderen. Men was verheugd over de Japanse pioniers en hun geschiedenis die ik ergens ooit eens heb opgenomen. Waarom waren we zover naar een andere stad gegaan.? Zal ik het nog eens voor een menigte jongeren aanbieden? Ik denk dat de mooie mix van Europese geschiedenis en de dans veel jongeren kan aanspreken. Er zijn toch genoeg scholen in de buurt. Misschien had ik het moeten aanbieden bij de avond met fysiotherapeuten. Er waren toen zoveel mensen. We besluiten de avond na een nachtrit in een ‘Isakay’ in de hoofdstraat met veel verschillende hapjes. Claudia en Oseki-san zijn er ook bij. Woensdag 11 September 2002 De ochtend schrijf ik en ga twee uurtjes zwemmen, in het openbare zwembad met veel te veel chloor. ‘s Middags poseer ik voor een groep van Claudia . Hartstikke leuk en best pittige standen aangenomen. Ik voel mijn lijf natrillen. De mensen waren goed op dreef. Steeds vrijer ontstaan de vreemdste gedrochten op papier. Ik heb in het verleden veel model gestaan. Ook in Tokyo in ‘84 was ik een naaktmodel voor een schilderes. Misschien ga ik haar opzoeken straks in Tokyo. We dansen die avond uitvoerig in een bedompte ruimte van het culture BUNKA center. We werken aan ruimte en karakters als groep en individueel. Stipt op tijd houden we op. Ik houd nauwelijks tijd over om mij om te kleden. Nu begrijp ik waarom iedereen steeds aangekleed komt en gaat. Het dansen met het groepje is heerlijk, maar wie zal er straks bij elkaar komen voor het optreden? Hirado by night is heerlijk rustig. Altijd even uitwaaien in de kleine haven. Sommigen laten hun hond uit, maar buiten op het terras zijn er nauwelijks mensen. Wel zie ik af en toe een lokale dansgroep oefenen. Waar zijn die mensen voor mijn groep te vinden.? Toch eens praten met de Machidas. Natuurlijk zijn er hier ook weer geen mannen voor mijn groep te vinden. Donderdag 12 September 2002 Prima timing. Noriko Machida stapt net in de auto als ik eraan kom. We halen Myuki op en gezellig pratende over relaties merk ik op hoeveel ik reeds kan opvangen, als het maar eenvoudige dialogen zijn. Mijn Japans kent vooral weer veel slang en de werkwoorden ontbreken. Ik ben begonnen wat werkwoorden te verzamelen in een overzichtelijk boekje. Als we bij het "wadatsumi no sato" old peoples house in Tsuyoshi aankomen ontvangt ons een vriendelijke staf en de directeur. We drinken thee op zijn kamer en hij verteld uitgebreid over de gang van zaken in zijn huis. In zijn gezicht herken ik een jeugdvriend, die altijd iets Aziatisch had. De directeur is gevleid als ik hem dit zeg. Aangezien mijn eigen ouders ook met de ouderdom vechten krijg ik vele flashbacks. Zelf werkte ik er ook eens een half jaar en liep er diverse keren stage, als masseur en als sociaal werker. En dan ineens wordt mij een grote groep mensen voorgesteld in de zaal. 4 rijen dik en opgedeeld in links de fitteren en rechts de kneusjes. Vele rolstoelen zie ik. Een microfoon beland in mijn handen. Het personeel is er ook, en weldra klinken er mooie klanken uit mijn geleende cd-player en we doen zittende massageoefeningen en ik werk met een man aan zijn houding en demonstreer eenvoudige handmassages en grepen die door het personeel dankbaar aangenomen worden en wisselend op de mensen worden uitgevoerd. Tot slot dans ik 6 minuten op een mooie muziek een dans over verlegenheid en vertwijfeling maar ook speels de ruimte zoekend, totdat ik een turn instrument vind waarin ik een aantal reuzezwaaien verricht, omweer verlegen terug te keren naar mijn stoel. Ik krijg een warm applaus en de directeur is heel tevreden. Ik krijg een envelopje toegestopt. We rijden voldaan naar huis. Ik lunch ergens en reserveer via Machida de public hall waar ik lekker twee uur train en materiaal verzamel. Zwetend kom ik thuis, en zoek Claudia en Tycho op. We praten uitgebreid over onze ervaringen. We besluiten Koreaanse curry te halen en eten dit bij mijn lievelingshaventje*zie vrijdag, op en vinden een stille baai, waar weer veel troep tussen de stenen ligt. Is dat allemaal van Korea aangespoeld? We hebben weer een heleboel afval en krijgen weggooi neigingen. Wat dat betreft is er nog veel werk te verrichten. Hoe zit het milieubesef en hoe gaan japanners met frustraties om? Vele vragen waarop we moeilijk antwoorden vinden. Ergens in een europees aandoend barretje trakteer ik op koffie-mokka en dan ga ik met Tycho naar de tweede Shodo-les. Om 2300 sta ik tollend op straat. Ik kan de slaap niet goed vatten. Zoveel te verwerken. Mooie muziek op mijn recorder en de krekels buiten smelten tot een droom samen. Vrijdag 13 September 2002 De dag begint met een goedgevulde wasmachine. Het werkt goed en met een paar extra pannen heet water ziet er alles weer fris uit. Dan ga ik naar de cityhall voor e-mails uit Europa. Ook moet ik langzaam mij gaan voorbereiden voor de tweede maand alleen in Japan, als ik ga rondreizen. Opeens weigert de laptop van Tycho (vertaler en tolk) op mijn wachtwoord. Ik stop er maar mee en praat nog wat met Myuki Tamura die ook in de cityhall werkt als collega van Tycho. Zij helpt bij de Nichibu danslessen. De Nichibu verloopt goed, maar aan het einde ben ik totaal op. Ik ben wat rillerig door de wisselende airconditioning. Als deze uitmag voelt het beter. Liever wat zweten dan die koude windstroom op je lijf. We vorderen gestaag en zijn reeds door de hele dans heen. Het laatste stukje is zo moeilijk, dat ik daar nog wel een les of twee voor nodig heb. Het zijn de vele kleine gedetailleerde houdingen van onderlinge lichaamsdelen die het zo simpel lijkende danspatroon weergeven. De timing en het ritme is te doen maar even niet opletten en je bent de draad kwijt. Thuis probeer ik vaker de muziek, en dans een half uurtje per dag mijn patroon. Dan is er even tijd om uit te puffen, maar niet lang want mijn dansles wil ook voorbereid zijn. Alleen Noriko en een van haar studenten zijn er. Ik ben wat teleurgesteld over de wisselende deelname van de performancegroep. Wie gaat er straks mee het podium op. Gelukkig zijn ze enthousiast. We werken aan houding en dansen eenvoudige patronen, waarna ik ze alle twee vanuit de coulissen in de public hall laat opkomen. We werken met gesloten en open 8 vormen, en ze laten alle twee iets fraais zien. Ik geef feed-back en we gaan aan de slag met een eigen bedacht patroon aan bewegingen. We leren elkaar deze vormen en vinden muziek erbij. De anderhalf uur zijn snel om. Claudia is inmiddels stappen met wat mensen, en vraagt of ik nog mee wil naar de karaokebar. Ik ga liever nog even aan een klein haventje beneden bij mij aan de berg waar ik woon. Er zit wat regen in de lucht en het waait er goed. Met wat geld probeer ik eens te bellen met de grijze automaat die daar eenzaam op de kade staat. Ik kom niet door. Vandaag was mentaal erg op de grens. Zaterdag 14 September 2002 Deze ochtend verloopt rustig en ik heb wat tijd om orde aan te brengen in mijn appartementje. Ik geniet ervan want mijn souveniertjes van de oudjes en de kinderen uit de workshops fleuren mijn kamer op. Vanavond heb ik weer dansles, en aangezien het groepje steeds wisselt ben ik nog niet toe aan het choreografisch plaatje voor de voorstelling van 21 september. Een klein beetje verwondering blijft, want ik heb zo het idee dat er veel meer dansers te vinden moeten zijn. Toch blijf ik optimistisch want ik weet dat de meeste groepen die zullen dansen met velen zullen zijn. Danstheater is nog onbekend en ik zal hun vooral leren om te gaan met de ruimte, en de onderlinge stimulatie van creatieve eigen beelden. 's Middags gaan we met onze alleraardigste Rinako naar het strand, waar we haar vader aantreffen dressuur rijdend te paard. Ik word uitgenodigd maar het paard lijkt me te eenkennig om te wagen. Claudia wil wel, maar de zee is verlokkender. We duiken erin en we zijn enthousiast over de kwaliteit van het water. De dansles verloopt heerlijk omdat het in mijn lievelingszaal is. Groot met verschuifbare wanden naar buiten. De wind laat ons zwieren. Iedereen begint steeds losser te dansen en te spleen met het bewegingmateriaal. De avond is aan lange gesprekken besteed bij Claudia over kunstenaarslevens, vriendschappen etc. Zondag 15 September 2002 Machina san heeft ons uitgenodigd voor de theeceremonie van zijn dochter Emily. Zij doet het prachtig onder begeleiding van een oude dame. Op de school krioelt het van leven en overal worden werkjes en thema’s tentoongesteld van ouders en kinderen. We kopen prachtige zelfgemaakte theepotjes. De tekeningen zijn technisch weer heel goed maar steeds weer dezelfde gezichten en motieven die terugkeren.. We lunchen heerlijke zelfgemaakte gerechten op het schoolplein die door de opgewekte jeugd wordt aangemoedigd te eten. Ik ben weer helemaal weg van de vriendelijke sfeer onderling. Ik nodig hen uit voor koffie in de luxe koffieruimte bij het museum, waar vandaan men een prachtig uitzicht op Hirado heeft. We worden dor Machidas dochters uitgenodigd om Karaokee te zingen ergens in de stad. De dansles die avond is lauw vanwege het geringe aantal mensen, maar niet minder intens en zinvol. We maken belangrijke vorderingen. Twee van hen hebben geen ervaring om op het podium te staan.. Maandag 16 September 2002 We rijden naar Sasebo, en het weer is warm maar het regent stevig. De hele dag door met korte kleine pauzes. Allereerst geef ik nog een uurtje les aan een enthousiaste damesgroep, op aanvraag van Noriko Machida, die daar een groep begeleid van aankomende 3 B gymnastiek. Ik dans tenslotte heerlijk solo voor hen in mijn Hakama op muziek van Goldffrapp In Sasebo lopen we door de bonte shoppingmalls en we eten ergens eindelijk een heerlijke RAMEN en GYOZA. Noodles met kleine gebakken loempiaatjes met sesamolie en knoflook. Daarbij hoort natuurlijk een goed glas KIRIN bier. We kopen kleinigheden voor thuis en de tijd vliegt om. We raken bijna in paniek als we naast een verradelijk snel aanzwellende rivier blijven rijden. Het water gutst in stromen van de Bergen. Het lanschap lijkt op te lossen. Ik krijg herinneringen aan DESAU in de BRD van een maand geleden, waar ik ook mijn hachje moest beschermen tegen het overtollige water van de ELBE en MULDE. Ik zie de vele zandzakken weer door mijn knuisten vliegen. We komen behouden aan. Die avond zingen wij onze kelen schor in een Karaokeebarretje. De oude liedjes die ik reeds in 84 in Tokyo zong tijdens een landscompetitie voor een nieuwjaarsconcert van de nationale tv NHK en waar ik Nederland representeerde (ik werd 4 van 8 deelnemers) zaten er nog redelijk in. Wat een fijne uitlaatklep toch. Dinsdag 17 September 2002 Om half 10 staan Claudia en ik op de mat van de Hirado elementary school. Claudia geeft hierover een leuk bericht in haar dagverslag. Ik ben blij dat ik kan improviseren, want met 66 kinderen en een aantal ouders en docenten die staan te dralen is het behoorlijk aanpakken. Samen kwamen we er goed van af en de kinderen hebben zich volop geamuseerd. We eindigden de dans/spelletjes met een dans tussen de rechtopstaande tekeningen. Even op adem komend ben ik daarna tamelijk uitgeblust aangekomen bij de NICHIBU les. Ik maak vorderingen zegt Fuji-san en we redden het wel tot de 29 september, de dag van de presentatie. Woensdag 18 September 2002 Ook vandaag ben ik vroeg op het schooltje en het klasje groet me massaal, en ik voel meteen dat dit een leuke ochtend gaat worden. De leraar is super GENKI (vitaal) en spreekt een redelijk woordje engels mee. Tycho is er ook bij. We doen veel dansspelletjes en er heerst een intense concentratie bij de kinderen. Ze doen hun uiterste best. Na de les ga ik met hen eten in de klas. Reuze pret en de kinderen bestormen mij met vragen op kleurige papiertjes. Op hun aanvraag in de pauze een spel te spelen, kies ik voor trefbal, wat zij allen reeds kennen en een favoriet is voor hen. Zij noemen dit spel “dutch or touchball”. Het is zo leuk, dat ik beloof nog een keertje in een pauze terug te komen. De middag ga ik in een studio oefenen voor mezelf, en neem een duik in de zee, om bij te komen. Die avond ga ik beginnen met het zetten van de choreografie. Het thema is snel duidelijk. Ik kies voor een herfstthema met de bijpassende kleuren in de kleren. Alle vinden het een prima idee, want ooit waren we met veel plezier, als een onderdeel van de workshop, mee begonnen. Het stuk begint strak en als een soort modeshow. Mensen komen en gaan op het toneel en bouwen een klein stationnetje uit stoelen, waarna de dans steeds wilder wordt. Ik ben blij met de eenstemmigheid en de inzet. Toch is het hier weer moeilijk in te schatten, hoe ze het werkelijk vinden, maar naar hun inzet ben ik van hun enthousiasme overtuigt. Donderdag 19 September 2002 Deze Donderdag is lang en zwaar. De kinderen zijn goed op dreef, en de juf is gewoon een schat. Het is fascinerend hoe de stemming van de leraar uitstraalt op de kinderen. Ze dansen een ingestudeerd stukje voor mij, nadat ik hen alle hoeken en gaten van de mooie grote gymzaal met houten zwevende glanzende vloer heb laten zien. Het zweet staat op de neuzen, en de kinderen stralen. Daar gaat het om. Ineens denk ik weer aan de kinderdanslessen in de danswerkplaats. De losse omgang en vriendelijke onderling behulpzame sfeer is een voorbeeld voor onze scholen. Wat is daar toch aan de hand of is het gewoon de media en de ego-ziekte die bij ons is gaan overheersen? ‘s Avonds maak ik een zeer bijzondere stempel bij mijn SHODO meester. Het is er vredig en ik ben er met Rinako. Claudia komt ook nog en we gaan ergens nog wat eten. Het maken van een stempel is heel apart. De stempel is uiteindelijk een wezenlijk onderdeel van de SHODO. Het geeft een belangrijk kontrast aan het teken, en kan de balans bepalen. Vrijdag 20 September 2002 Ik kom uiterst fris aan bij de HIKARINOSONO, the old peoples house, maar tref ook een hele club jonge kinderen in de leeftijd van 3 tot 5. Ik laat hen speels opnieuw wakker worden, door alledaagse handelingen, zoals het douchen en aantrekken van de kleren, en de weg naar school etc.. Het worden leuke dans-pantomime collages, en ook de zusters en kleuterleidsters hebben er veel lol in om te bewegen. Ook de oudjes doen goed mee, en we ronden het geheel af als de oudjes van de kinderen een hand-, arm- en schouder-massage krijgen. Voor de les krijgen we een indrukwekkende rondleiding in een heel schoon en kleurig ingericht huis. Overal staan kunstwerkjes van de bewoners. Ik krijg spontaan fraai porselein aangeboden, wat je voor een spotprijsje kan kopen. Ook wandel ik bij een handwerkend omaatje binnen die mij een zelfgemaakte tas en wat hoogstandjes in origami vervaardigde artikeltjes geeft. Onder haar bed komen de mooiste dingen vandaan. Ongelooflijk hoe krijg je dat gedaan, en hoeveel uurtjes werk is dat geweest. Totaal vredig met Noriko verlaat ik dit rustieke huis, dat prachtig in een groene zee ligt ingebed. Zo wil ik ook wel oud worden. Ik ga snel naar mijn huis om nog even NICHIBU door te nemen. Mijn hersenen zijn overvol, en alleen het eerste half uur houd ik mijn patronen vast. Steeds weer dezelfde gaten in het hoofd. Wat moeilijk, al die subtiele details. Het dansen ‘s avonds wordt een uitlaatklep. We gaan eerst goed tekeer met een aantal danspatronen van mij. Na deze zweetpartij is iedereen goed scherp, en onze choreografie wordt geboren. De muziek van TOSCA en de meegebrachte kleren, maken de anderen nog enthousiaster. Een biertje thuis valt spontaan uit mijn handen, als ik in slaap val, luisterend naar een heerlijk muziekje. Zaterdag 21 September 2002 Nu ben ik weer op de plek van gisteren, alleen dit keer bij de buren. Een klein schooltje met lieflijk ingerichte klasjes voor de kinderen. De kinderen zitten reeds te wachten en stelt Tycho de vertaler ons voor. Ik ben in een clownsmood, en weldra vliegen we als grote roofvogels van Hirado dansend om de bergtoppen. We belanden in een sprookjeswereld, en het toppunt is het moment waar ik als een witte tijger tussen hen induik. De les vliegt om en ik zie in de hoek wat trommels (o daiko) staan. Ik stap erop af en laat hen op ritmen tot gigantische wandelende reuzen en bomen omtoveren. De kinderen zijn schatjes, en als Claudia binnenkomt is ze ook weer tot over haar oren verliefd. Het liefst zouden we er een paar willen kapen. En dan volgt een heerlijke lunch tussen de kinderen, waarna deze in kostuum een emotioneel concert van een kwartier geven. Een choreografie met de WAIDAIKO. De tranen staan mij en Claudia spontaan in de ogen. Ongelooflijke precisie en dat zonder een krimp van stress. De wat grove kleuterleidster, waarover ik mij soms wat verbaasde, en die dit instudeerde was ineens een engel in mijn ogen. Ik zag ook wel dat haar wat grove motoriek niet kwaad bedoeld was. Ze was zelf een goed uit de kluiten gewassen vrouw. Opnieuw omvergeworpen door de indrukken verlaat ik gloeiend het pand. De Nichibu is vandaag heel zwaar. Ik ben te aangeslagen om mij goed te concentreren, en Fujima-san zet een strenge toon in. Even klap ik in en neem pauze. Zou het gaan lukken om die elegantie te voelen op de andere ritmische klanken en accenten? Vanavond gaan we niet buiten aan de haven werken, want het waait te zeer. Het podium is bijna helemaal klaar, en is reuze groot. Morgenavond is ons eerste optreden. We oefenen in een kleine publieke hal, naast een oeroude boom. Wat een uitstraling. Natuurlijk staat er een Shinto-tempeltje bij. In de dansruimte met tatamimatten voelt de choreografie nog beter. We moeten klein maar precies dansen. Dat kan straks eventueel helpen bij het optreden. De individuele solootjes zitten er nu ook in. Zondag 22 September 2002 We moeten vandaag als eerste om ongeveer 19:00 uur aantreden. In het licht en met de stadslichten, en de uitgelichte monumentale gebouwen op de heuvels, ziet het podium er gigantisch uit. De zenuwen zitten er een beetje in, maar die middag hebben we nog gerepeteerd. Die middag ben ik ook nog even gaan zwemmen, en het zeewater is hier nog zo heerlijk. Een echte opkikker. De dansvoorstelling is echt goed. Het choreografisch vrije gedeelte is nog wat wankelig en voorzichtig. De meeste kijken nog teveel naar de grond, en je ziet ze keuzes maken. Claudia en haar vriend Sjors zijn enthousiast. Juist de ruimte en de andere muziek en de psychlogische dimensie tussen de dansers werken in ons voordeel. Daarna barsten ook de ander groepsdansen los. Veel grootste en scherpgetimede groepsportretten. De kleurige kostuums zijn fel. Soms is alles iets teveel van hetzelfde, en het lukt mij niet om de hele tijd te kijken. We drinken Heinekenbier in het Carillon, dat er direct naast ligt. Een europees barretje met terras in de haven. Een echte must voor de toerist. De avond sluit ik af met een tochtje buiten de stad. Het is volle maan. Het weer is regenachtig maar toch warm, en spookachtige wolken maken uit Hirado een echt piratennest. Maandag 23 September 2002 We rijden met zijn zevenen naar NAGASAKI. De stad lijkt op San Francisco in het klein. Mooie uitzichten op de wijken die kleven als paddestoelen aan de bergen. We zien temples en kerken, lopen door bonte straatjes, we lunchen heerlijke RAMEN en GYOZA. (Bij een keer kan ik het niet laten.) Het oorlogsmuseum en de Abom indrukken maken mij loodzwaar, en een enorme emotionele ballast wordt ook bijna explosief in mij. Gelukkig zingen we vele leuke liedjes in de auto op de terugweg. Daar ronden we de avond af met heerlijke curie in een klein zaakje. Een tweede dag was wel wenselijk geweest voor NAGASAKI maar ik ben blij ook weer in HIRADO te zijn. De maan is nog vol en dronken van de beelden in het hoofd laat ik mij leunend tegen een grote monumentale steen op een hoge heuvel meedeinen op de snel vliegende wolken en de plotselinge maanstralen. In de verte schitter de stad en de Hiradobrug en de lichtjes van de bootjes. Dinsdag 24 September 2002 Deze ochtend ga ik schrijven bij Claudia. Steeds zijn er hier ook computer perikeltjes. Uiteindelijk beland ik achter de video beelden van de nichibu lessen, waar ik samen met Fujima-san de dans doorneem. De les die middag verloopt eerst heel goed, dan weer heel frustrerend en dan naar een bijna burn-out klikt het in het hoofd en ik voel ineens een minuut de relaxatie die nodig is om deze dans goed te dansen. Zij voelt het meteen. De passen zitten er nu bijna helemaal in. Alleen lijkt de tekst ongrijpbaar en soms niet te voelen in zijn nuances. Maar er is weer hoop. Iedereen steunt mij volop, en ik kan de video bekijken wanneer ik wil. ‘s Avonds worden we uitgenodigd naar een bijzijnd Shinto tempeltje. Een oudere man loodst ons er heen. Wauw! wat een sfeer met de brandende lantaarns en het romantische uitzicht op de stad. Alweer een tempeltje zomaar naast een modern hotel. De mannen club is er reeds, en we worden met thee en zoete rijsthapjes getrakteerd. En dan ineens een slag van een trom en de fluiten snerpen door de windstille avond met op de achtergrond de sjirpende krekels. We gaan op kussens in steeds weer opnieuw verbuigen en we worden bekeken op ons zitgedrag. Ik ben hierop voorbereid en doe mijn best. Ik laat geen krimp. Dan volgen rituelen, spreuken en dansen met waaiers en slingers en een heuse houten bordendans. De dansers draait deze in allerlei bochten acrobatisch om zijn lijf. De trommel roffelt en de fluiten brengen ons in een andere wereld. Het vale neonlicht en rondzwevende insecten zijn mythisch. Ik word uitgenodigd om een speciale planten tak op het altaartje te leggen, nadat ik veel verbuigingen maak voor de drie officiële discipelen.Ik krijg goedkeuringen over mijn goede houding. Dan gaat ineens de knop weer om de speciale hoofdbedekking. Er wordt een sigaret opgestoken en thee gedronken. Ook worden er tafeltjes aangesleept en in een mum van tijd drinken we bier, agovis, en rijstballetjes en ingemaakte groentes. Dan kijkt de chef ineens naar mij en vraagt mij te dansen. Ik krijg een trommelaar ter begeleiding en op een mat voor het altaar laat ik mijn duidelijk Japanse en kata-achtige bewegingen zien. Ik voel me sterk en zet me schrap. Ik krijg veel lof en word meteen uitgenodigd voor de volgende dag, want dan is er een hele dag KAGURA in de tempel, want het is het jaarfeest. Ik zal dan ook mee doen in HAKAMA en door de straten met het altaartje dragend meedeinen. Het is echt eeen bijzondere avond. We verlaten de tempel op aanmoediging van de chief, en ik bezoek Claudia bij Tateishi-san. Zij maakt daar juist haar stempel. Ik maak een lange wandeling langs de dutch wall en de haven. Ik verheug mij op morgen. bekijk ook het algemene dagverslag van 1 - 15 september | 16 - 30 september | 1 - 15 oktober | 16 oktober - 4 november bekijk ook het algemene dagverslag van Claudia | Tejo | Nikkie | Ralph